Phim nghệ thuật thường là một bộ phim độc lập nhằm vào khán giả ở một thị trường ngách hơn là thị trường đại chúng. Phim nghệ thuật được tạo ra "như là một tác phẩm nghệ thuật nghiêm túc, thường mang tính thể nghiệm và không để thu hút nhóm khán giả đại chúng"; "chủ yếu vì lý do thẩm mỹ chứ không phải lợi nhuận thương mại", và chứa "nội dung không theo quy ước hoặc mang tính biểu tượng cao".
Các nhà phê bình phim và các nhà nghiên cứu phim thường định nghĩa phim nghệ thuật là những tác phẩm có "đặc điểm hình thức khiến chúng khác biệt so với phim Hollywood đại chúng". Những đặc điểm này có thể bao gồm tính hiện thực xã hội, sự nhấn mạnh vào phong cách thể hiện của đạo diễn và trọng tâm đặt vào vào suy nghĩ, ước mơ hoặc động cơ của nhân vật thay vì đi theo câu chuyện rõ ràng có mục tiêu cụ thể. Học giả điện ảnh David Bordwell miêu tả phim nghệ thuật là "một thể loại phim vì nó có những quy ước riêng biệt".
Các nhà sản xuất phim nghệ thuật thường chiếu phim ở các rạp phim chuyên biệt (ở phương Tây thường là các revival house ("rạp chiếu phim xưa"), ở Việt Nam thường là các buổi hội thảo chuyên đề và một số quán cà phê) và tại các liên hoan phim. Vì được nhắm đến nhóm khán giả thị trường ngách, dòng phim này hiếm khi được cấp nguồn kinh phí sản xuất lớn như các phim bom tấn, vốn để phát hành rộng rãi. Các đạo diễn phim nghệ thuật bù đắp những hạn chế này bằng cách tạo ra một kiểu phim khác, sử dụng các diễn viên điện ảnh ít được biết đến hơn, thậm chí các diễn viên nghiệp dư, và sử dụng những phim trường khiêm tốn để làm phim tập trung nhiều hơn vào việc phát triển ý tưởng, khám phá các kỹ thuật kể chuyện hoặc thử các quy ước làm phim mới.
So với bom tấn đại chúng (ở Việt Nam hay gọi là phim thương mại) vốn thiên về cách kể chuyện tuyến tính và phục vụ nhu cầu giải trí phổ thông, thì phim nghệ thuật đối lập rõ rệt. Nhà phê bình Roger Ebert từng miêu tả Trùng Khánh sâm lâm – một bộ phim nghệ thuật được đánh giá cao năm 1994 – là "một trải nghiệm đầy trí óc" mà khán giả thưởng thức "dựa trên những gì [họ] biết về điện ảnh". Tuy nhiên, phim nghệ thuật đôi khi vẫn thu hút tập khán giả rộng hơn bằng cách kết hợp các yếu tố từ các thể loại quen thuộc như tài liệu hay tiểu sử. Để quảng bá, các phim này chủ yếu dựa vào đánh giá của giới phê bình được thảo luận trên các chuyên mục nghệ thuật, blogger, và truyền miệng từ khán giả. Nhờ chi phí sản xuất thấp, phim nghệ thuật chỉ cần một lượng nhỏ khán giả đại chúng để có lãi.