Trong sinh học, lý thuyết ruy băng là một phần của lý thuyết toán học để ứng dụng ở lĩnh vực nghiên cứu cấu trúc phân tử DNA. Lý thuyết khoa học này áp dụng tổng hợp các kiến thức của tô pô học, vật lý học và sinh học phân tử về DNA.
Đây là thuật ngữ dịch từ tiếng Anh ribbon theory (IPA: /ˈrɪbən ˈθɪəri/) dùng để chỉ các nghiên cứu về thuộc tính toán học của phân tử DNA khi xem phân tử DNA như một mảnh dài như chiếc ruy băng (ribbon), như một dải (đeo huy chương) hoặc một băng vải. Bởi vậy, còn có thể dịch là lý thuyết dải băng, hoặc là lý thuyết băng DNA. Trong dải DNA, phân tử DNA có thể có xoắn hoặc thắt nút.