Lỗ đen nguyên thủy là một loại lỗ đen giả thuyết được hình thành ngay sau Vụ nổ lớn. Trong vũ trụ sơ khai, mật độ cao và điều kiện không đồng nhất có thể đã khiến các vùng đủ dày đặc trải qua sự sụp đổ lực hấp dẫn, tạo thành các lỗ đen. Yakov Borisovich Zel'dovich và Igor Dmitriyevich Novikov vào năm 1966 lần đầu tiên đề xuất sự tồn tại của các lỗ đen như vậy. Lý thuyết đằng sau nguồn gốc của chúng lần đầu tiên được Stephen Hawking nghiên cứu sâu vào năm 1971. Do các lỗ đen nguyên thủy không hình thành từ sự sụp đổ lực hấp dẫn của sao, nên khối lượng của chúng có thể thấp hơn nhiều so với khối sao (khoảng 2×1030 kg). Hawking tính toán rằng các lỗ đen nguyên thủy có thể nặng chỉ có 10−8 kg.