Dòng xoáy là một tiểu thuyết của nữ nhà văn Trần Thị Nhật Tân, xuất bản lần đầu năm 1989 bởi Nhà xuất bản Thanh Niên. Tiểu thuyết bao gồm hai tập, theo chân cuộc đời Trần Thị Lý – một giáo viên trẻ đấu tranh chống tiêu cực với ngành giáo dục địa phương nơi cô công tác. Những tình tiết trong tác phẩm phần lớn dựa trên sự kiện có thật của Nhật Tân, trong quá trình bà làm giáo viên tại thành phố Nam Định. Vì nội dung phản ánh tệ nạn giáo dục Việt Nam đương thời, bản thảo Dòng xoáy từng bị rất nhiều cá nhân, tổ chức từ chối và tác giả của nó bị gây sức ép bởi những tên tuổi lớn trong bộ máy chính quyền. Dù vậy, cuốn sách khi ấn hành vẫn nhanh chóng tạo nên làn sóng dư luận lớn tại Nam Định khi mọi người liên tục chuyền tay nhau đọc và bàn tán về nội dung tiểu thuyết. Sau cùng, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Văn Linh đã viết thư tay ủng hộ Trần Thị Nhật Tân; cộng với bài giới thiệu đăng trên báo Nhân Dân giúp Dòng xoáy trở nên nổi tiếng và được đón nhận khắp cả nước. Tập II của tiểu thuyết xuất bản hai năm sau đó vào 1991. Khoảng cuối thập niên 2000, tác phẩm một lần nữa được đón nhận trở lại nhờ tác động truyền thông từ báo Tiền phong lẫn Người cao tuổi. Năm 2009, tiểu thuyết đã được Nhà xuất bản Thanh niên tái bản dưới dạng gộp hai tập thành một nội dung hoàn chỉnh. Về sau, Dòng xoáy trở thành tiểu thuyết thành công nhất của nhà văn với hàng chục lần tái bản và là một trong số các tác phẩm văn học nổi bật thời kỳ Đổi Mới.