Sự tự bảo toàn mạng sống hay bản năng tự bảo toàn (Self-preservation) là một hành vi, phản ứng hoặc một tập hợp các hành vi và hành động nhằm đảm bảo sự tồn tại của sinh vật. Nó phổ biến đối với tất cả các sinh vật sống. Trong đó, đau đớn và sợ hãi là những phần không thể thiếu của cơ chế này. Cơn đau thúc đẩy cá thể tự rút lui khỏi các tình huống gây tổn hại để mà bảo vệ một bộ phận cơ thể bị tổn thương trong khi nó lành lại và tránh những trải nghiệm tương tự trong tương lai. Hầu hết các cơn đau sẽ giải quyết kịp thời sau khi loại bỏ tác nhân kích thích gây đau và cơ thể đã lành lại, nhưng đôi khi cơn đau vẫn tồn tại mặc dù đã loại bỏ kích thích và cơ thể đã lành lại rõ ràng; và đôi khi cơn đau phát sinh khi không có bất kỳ kích thích, tổn thương hoặc bệnh tật nào có thể phát hiện được. Nỗi sợ hãi khiến sinh vật tìm kiếm sự an toàn và có thể giải phóng adrenaline có tác dụng tăng cường sức mạnh và nâng cao các giác quan như thính giác, khứu giác và thị giác. Tự bảo vệ bản thân cũng có thể được hiểu theo nghĩa bóng, liên quan đến các cơ chế đối phó mà người ta cần để ngăn chặn chấn thương tình cảm làm tâm trí bị bóp méo ví dụ như trong cơ chế phòng vệ.